Door Marsha Rooijakkers

Voordat ik op 8 februari deelnam aan het online VTS-gesprek had ik al veel over de mogelijkheden van VTS gehoord en gelezen. Zonder ooit aan een VTS-gesprek te hebben deelgenomen probeerde ik de toepasbaarheid van VTS binnen mijn promotieonderzoek helder te krijgen. De literatuur vertelde mij dat VTS een manier is om samen met anderen betekenis te geven aan een kunstwerk, zonder te weten wat de kunstenaar bedoeld heeft. Juist door deze informatie vooraf niet te delen, begreep ik, wordt de mogelijkheid tot vrije interpretatie gegeven. Normaalgesproken probeer ik me zoveel mogelijk bewust te zijn van mijn aannames en speculaties. Door een open houding aan te nemen probeer ik mezelf niet te beperken tot één mogelijke opvatting en eventuele vooroordelen zoveel mogelijk te ondervangen.

Meer lezen

Door Kim van Vlerken

Vorig jaar zijn we op het Huygens Lyceum in Eindhoven begonnen met het inzetten van VTS in het projectonderwijs. Ik schreef daar toen een artikel over; wat het vroeg van docenten, waar we op hoopten en wat de eerste reacties waren. Op dat moment moest de evaluatie nog plaatsvinden, maar ik had wel het idee dat er nog veel in het verschiet zou kunnen liggen. Dat er nu - een klein jaar verder – mentoren zijn die met regelmaat VTS-gesprekken voeren in hun klas, had ik nooit kunnen bedenken. 


Meer lezen

Door Adelijn van Huis

Een tijdje geleden voerde ik een VTS gesprek tijdens een Basistraining. Gedurende de reflectie na afloop merkte een deelnemer op dat zij heel andere gedachten had gehad over het kunstwerk, maar dat ze die niet had durven delen. Naar haar oordeel waren ze ‘te meisjesachtig’ in een gesprek waar vooral nagedacht werd over de Amerikaanse geschiedenis. In één adem vroeg ze zich af hoe dat in haar rondleidingen met kinderen zou werken. Hoe kon ze voorkomen dat bepaalde kinderen zich buitengesloten zouden voelen? Bijvoorbeeld als het gesprek een heel andere kant op zou gaan dan waar zij aan dachten?

Meer lezen

Door Ingemarie Sam

In de afgelopen edities van de nieuwsbrief heb ik jullie meegenomen in het literatuuronderzoek van mijn promotieonderzoek naar VTS. Ik schreef over de pareltjes die ik daarbij tegenkwam, o.a. het proefschrift van Abigail Housen. Ook beschreef ik de enorme groei die het onderzoek naar VTS kenmerkt wereldwijd, qua aantal studies en plekken op de wereld waar dat gebeurt. Deze column gaat over mijn eigen onderzoek. Ik kijk terug en vooruit, en licht een tip van de sluier op over waarom VTS belangrijk is voor iedereen, en voor juristen in het bijzonder.

Meer lezen

Door Nathalie van Barneveld

De klas kijkt naar een afbeelding van Sevdaliza (Nederlands-Iraanse artieste). Er is vooraf geen informatie gegeven over waar ze naar kijken. De gespreksleider, in dit geval de docent vraagt aan de klas: ‘Wat gebeurt er in deze afbeelding?’ Een student reageert meteen. ‘Dat ziet u toch? Ze ligt in bed met een robot. Ze hebben seks’. 'Wat zie je dat je zegt dat het een robot is?’ ‘Nou, ik zie slangetjes, daar, zie ik iets wat op metaal lijkt.’ En wat zie je dat je zegt, dat ze seks zouden kunnen hebben? ‘Ze liggen in bed, zij is naakt’. De docent parafraseert wat de student teruggeeft: “Jij kijkt naar de gehele afbeelding en ziet een situatie waarin een persoon, jij ziet een vrouw, seks zou kunnen hebben met een robot".  ‘En ze zijn intiem en in een bed’ voegt de student nog toe.

Meer lezen

Door Adelijn van Huis

VTS is gegrond in wetenschappelijk onderzoek. Dat vind ik altijd een heel prettige gedachte. Deze vorm van gespreksvoering is niet zomaar op een dag door een willekeurig iemand uit de lucht geplukt om een (museum)les leuker te maken. Toch had ik bij tijd en wijle een licht wrevelige relatie met de theorie van Esthetische ontwikkeling. Ik beschouwde het als een interessante en theoretische bouwsteen die VTS van een geloofwaardige bodem voorzag. 

Meer lezen

Door Anita Gosschalk Liemburg

Eind februari leidde ik een beroemdheid rond in het Rijksmuseum. Christopher Bailey is hoofd van het Arts en Health programma van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Hij is ook bijna blind. In een TED talk zegt hij dat het voor hem 'langzaam donker wordt'. Hij bezoekt culturele instellingen en beschrijft in hoeverre deze plekken en de kunst die daar te ervaren is, een weldadige uitwerking op hem hebben. Sprekend uit eigen ervaring zegt hij: “The arts are not about curing – it doesn’t cure cancer… But arts can heal. That is different. They create this sense of deep personal meaning that make your life beautiful, no matter the circumstances.” Tijdens de rondleiding ontstond een wonderbaarlijk prachtig VTS gesprek.

Meer lezen

Door Ingemarie Sam

Ken je dat, dat je uit een verzameling een exemplaar mist dat je maar niet kunt bemachtigen? Zoals bij verzamelingen van postzegels of Pokemonkaarten, maar ook bijvoorbeeld als je van een bestek een vork mist? Waar zou die zijn, denk je dan, en hoe zou ik eraan kunnen komen? Je wordt erg blij en gelukkig als je die vork vindt, of te horen krijgen dat iemand je het nog ontbrekende exemplaar wil geven.

Meer lezen

Door Jobbe Holtes

Bijna dagelijks kijk ik wel een serie of een film. Met al die verschillende streamingdiensten is het nóg gemakkelijker geworden om me te verliezen in een breed scala aan genres en filmstijlen. Sommige films nodigen uit om er nog lang over na te praten, andere niet. Toch kun je met de juiste vragen in iedere film veel dieper duiken dan je aanvankelijk denkt. Het mooie van die gesprekken is dat ze niet alleen de film blootleggen, maar ook iets onthullen over de mensen met wie je de film hebt bekeken. Dat laatste klinkt niet nieuw voor de fans van Visual Thinking Strategies, maar eerlijk gezegd worstel ik zelf al een tijdje met de vraag hoe ik met deze techniek tijdsgebonden media, zoals film kan bespreken.

Meer lezen

Door Adelijn van Huis

Een tijdje geleden keek ik in het lesboek Latijn van mijn dochter. Het boek was rijk geïllustreerd met afbeeldingen in kleur, schilderijen die een beeld geven van hoe het was in de tijd van de Romeinen. Op veel van die schilderijen waren vrouwen te zien. Ik schrok van wat ik zag. Ineens voelde ik hoe die afbeeldingen niet alleen iets zeggen over het verleden, maar me ook iets vertellen over vrouw zijn, hoe je geacht wordt te zijn als vrouw. Ik voelde me aangesproken; en niet op een prettige manier. Als vrouw en als moeder van een dochter van 14.

Meer lezen

Door Ingemarie Sam

Recent is er een nieuwe reviewstudie gepubliceerd over VTS in medisch onderwijs. Het bevat een overzicht tot en met november 2022 van het gebruik van de methode in geneeskundeopleidingen over de hele wereld. Onderzocht werden elf studies. Geconcludeerd werd dat via VTS inderdaad aan klinische competenties kan worden gewerkt (Cerqueira et al., 2023). Om die reden zou volgens de auteurs, inzet van VTS een goede toevoeging aan het medische curriculum zijn. Onderwijsdoelen waaraan volgens de studie via VTS gewerkt zou kunnen worden zijn vooral het leren openstaan voor ambiguïteit en het ontwikkelen van observatievermogen, visuele analysevaardigheden. Ook empathie is in dit verband genoemd.

Meer lezen

Door Michal Butink

Leren over inclusie is een proces van bewustwording. En dit proces is interessant. Laatst zei iemand na afloop van de training ‘van Safe naar Brave, “Ik voel dat er iets is verschoven in mijn hoofd.” Ik denk dat het ook zo werkt. Ik kan me nog heel goed een eerste (bewuste) verschuiving in mijn eigen hoofd herinneren. Het is jaren geleden tijdens Sinterklaas. De discussie waarde al rond maar was nog niet zo stevig als nu.

Meer lezen

Door Laura Koop

VTS en seksualiteit lijken op het eerste gezicht weinig met elkaar te maken te hebben. Toch zijn het in mijn ogen twee onderwerpen die elkaar raken. Zelfvertrouwen in de eigen waarneming, communicatie en interpretatie, navigeren van emoties en gedachtes – dit zijn allemaal competenties die in het spel zijn bij zowel VTS, als bij (het leren over) seksualiteit. Verder zijn het allebei thema’s die me persoonlijk enorm interesseren.

Meer lezen

Door Ingemarie Sam

Ingemarie Sam werkt bij Tilburg University en doet sinds 2020 promotieonderzoek naar VTS. Onderwerp is het mogelijke effect van VTS op het empathisch vermogen van rechtenstudenten. Onderdeel van het onderzoek is het bestuderen van literatuur over VTS. In een korte serie columns deelt Ingemarie enkele van haar bevindingen. Deze keer staat zij stil bij de enorme groei van het gebruik van VTS over de hele wereld en de publicaties daarover.

Meer lezen

Door Adelijn van Huis

Aan de afgelopen basistraining nam een medisch specialist deel. Parafraseren vond deze persoon echt een lastige klus. Nu klopt dat ook. Parafraseren is misschien wel het aller moeilijkste onderdeel van VTS – je eigen ideeën en oordelen naast je neer leggen en jezelf volledig op de ander richten door met aandacht te luisteren. Om dat wat je hoort vervolgens in eigen woorden terug te geven. Het is een vaardigheid die je alleen kunt verwerven door tijd en oefening. En het is een luisterhouding die voor velen ongebruikelijk is. Vaak zijn we vooral bezig met wachten op een gaatje om te kunnen zeggen wat we zelf willen inbrengen. Luisteren naar wat een ander zegt schiet er dan bij in.

Meer lezen

Door Ingemarie Sam

Ingemarie Sam werkt bij Tilburg University en Fontys Hogeschool voor de Kunsten in Tilburg en doet sinds 2020 promotieonderzoek naar VTS. Onderwerp is het mogelijke effect van VTS op het empathisch vermogen van rechtenstudenten. Onderdeel van het onderzoek is het bestuderen van literatuur over VTS. In een korte serie columns deelt Ingemarie enkele van haar bevindingen met ons. Deze keer staat ze stil bij het verschil tussen het gebruik van reproducties en origineel werk.

Meer lezen

Door Adelijn van Huis

Het jaarlijkse VTS-symposium op 3 juni jl. was een energieke en gevulde middag met een afwisselend programma, aansprekende sprekers en tijd voor intervisie. Joan Windzak, oprichter van de kinderboekwinkel EduCulture, sprak over de manier waarop zij aankijkt tegen inclusieve kinderboeken. Ze deelde met ons wat zij een goed kinderboek vindt en tekende daarbij aan dat ze spreekt vanuit haar eigen kennis en ervaring, en niet ‘de waarheid’ verkondigt. Paola de Bruijn lichtte toe in welke context zij werkt en onderzoek doet. Ze nam de aanwezigen mee in haar werkwijze met de XTRA vragen. Aan verschillende tafels is gesproken over het werk, over eenieder en over de vragen. Het prikkelde om te zien hoe Paola VTS inzet en aanvult om haar studenten toe te rusten voor de uitdagingen waar zij als sociaal werker voor zullen staan. Haar verhaal en werkwijze opende luikjes in het hoofd.

Meer lezen

Door Adelijn van Huis


Mariëlle Osté, docent media bij Nimeto, constateerde een verrassend resultaat nadat ze haar MBO studenten zelf VTS gesprekken liet leiden. De meer verlegen studenten kwamen - zoals verwacht - goed uit de verf. De onverwachte opbrengst kwam van de mondige studenten. Zij bleken empathie op te brengen voor de gespreksleiders die het griezelig vonden. Anekdotisch bewijs. Maar toch: twee vliegen in één klap! In een eerder artikel deed Adelijn verslag van haar bezoek aan een les, dat kun je hier lezen.

Meer lezen

Door Lonneke Jager

Al mijn hele leven houd ik enorm van dieren. Ik heb een bachelor in Animal Science en wil mensen graag bewust maken van hun positie in de natuur. En dus ook hun positie ten opzichte van dieren; mensen zijn ten slotte ook dieren! Mijn passie voor dieren ligt aan de basis van de masterthesis die ik schreef in het kader van mijn studie Communication, Health, and Life Sciences in Wageningen. De titel is “Increasing Perceived Closeness to Zoo Animals through Conversations”. Ik heb onderzocht of het voeren van VTS gesprekken over dierentuindieren met bezoekers, hun empathie - voor zowel mens als dier - opwekt of verandert.

Meer lezen

Een zoektocht naar hoe het kijken naar kunst het onderwijs op een middelbare school kan versterken

Door Kim van Vlerken

Afgelopen maart bezocht ik met mijn examenklassen Tekenen het Rijksmuseum. Ik leidde hen rond en gaf ze een kijkopdracht. Vooraf formuleerden ze een eigen leerdoel, ter plekke bekeken ze een kunstwerk en achteraf voerden ze met een medeleerling daarover een gesprek. Eén van mijn leerlingen uit VWO 5 beschreef haar ervaring: Mijn leerdoel was om kunst te bekijken en het verhaal erachter te ontdekken. Dat lukte me, maar ik kreeg ook nieuwe inzichten tijdens het gesprek daarna. Ik denk dat dit vrije het mooie is aan kunst, dat de kunstenaar de controle loslaat zodra het werk af is. De kunstenaar levert werk en wat de kijkers ermee doen is aan hen. Haar reflectie raakte me, vooral omdat ik hierin een belangrijke kern van Visual Thinking Strategies (VTS) herkende.  

Meer lezen