Uit de literatuur over VTS: VTS in de gezondheidszorg

Door Ingemarie Sam

Ingemarie Sam werkt bij Tilburg University en doet sinds 2020 promotieonderzoek naar VTS. Onderwerp is het mogelijke effect van VTS op het empathisch vermogen van rechtenstudenten. Onderdeel van het onderzoek is het bestuderen van literatuur over VTS. In een korte serie columns deelt Ingemarie enkele van haar bevindingen met ons.

VTS is echter niet alleen interessant voor artsen in opleiding. De methode blijkt ook aan de kant van de patiënten, in behandeling en zorg, positieve effecten te kunnen hebben. Zo is VTS ingezet in de zorg voor patiënten met niet-aangeboren hersenletsel, waar VTS het kritisch denken leek te verbeteren en hun zelfinzicht in hun valkuilen op dit vlak (Ter Horst & Kruiper-Doesborgh, 2017). Ook is VTS op verschillende plekken in de wereld ingezet bij dementerende ouderen. Via VTS verbeterde de kwaliteit van leven van patiënten en bouwden zij aan sociale relaties (o.a. Kaiser & Drewniok, 2022; Windle et al., 2018; Manohar en Ruhle, 2021). Onderzocht is ook of VTS mensen met dementie kan helpen over persoonlijke ervaringen te vertellen en zich sociaal verbonden te voelen ook zonder dat ze kunnen vertrouwen op geheugen of eerder verworven kennis (Camic et al., 2018).

Op dit moment vindt er onderzoek plaats naar inzet van VTS in de gerontopsychiatrie, de doelgroep dementerende ouderen die daarnaast ook een psychiatrische aandoening hebben zoals borderline. Dit onderzoek vindt plaats bij de Universiteit Utrecht, als afstudeeronderzoek van de opleiding Vaktherapie Beeldend (voorheen creatieve therapie).

Tot zover dit korte overzicht van wat er op het gebied van VTS in de gezondheidszorg gepubliceerd is. Het nieuwe review van Cerqueira et al. (2023) is voor mij belangrijk, omdat het een bevestiging vormt van de eerder geformuleerde onderbouwing van mijn promotieonderzoek over de mogelijke effecten van inzet van VTS bij rechtenstudenten. Ik ontwikkelde op basis van die onderbouwing een pilot in het verplichte curriculum voor eerstejaars rechtenstudenten. Doel is het effect van VTS te bestuderen op specifiek hun empathisch vermogen. Het veldonderzoek ernaar loopt op dit moment.

Wil je reageren? Dat kan naar i.s.sam@tilburguniversity.edu.

Bronnen:

- Camic Paul M., Crutch Sebastian J., Murphy Charlie, Firth Nicholas C., Harding Emma, Harrison Charles R., Howard Susannah, Strohmaier Sarah, Van Leewen Janneke, West Julian, Windle Gill, Wray Selina, Zeilig Hannah (2018) Conceptualising and Understanding Artistic Creativity in the Dementias: Interdisciplinary Approaches to Research and Practise. Frontiers in Psychology, Vol. 9. Pages 1842

- Cerqueira, A. R., Alves, A. S., Monteiro-Soares, M., Hailey, D., Loureiro, D., & Baptista, S. (2023). Visual Thinking Strategies in medical education: a systematic review. BMC Medical Education, 23(1), 1-14

- Horst, R. ter & Kruiper-Doesborgh, SJC (2017). Visual Thinking Strategies, toegepast als therapie bij patiënten met chronisch niet-aangeboren hersenletsel. Tijdschrift voor Neuropsychologie, tvnp.nl,

Kaiser, C., & Drewniok, A. (2022)

- 3 Museen als Orte kultureller Teilhabe für Menschen mit Demenz–Entwicklungen und Bedingungen. Museumsangebote für Menschen mit Demenz: Ein Praxishandbuch zur Förderung kultureller und sozialer Teilhabe, p. 68

- Manohar, S., & Ruhle, J. K. (2021). Intergenerational and intragenerational connections within a university art museum program for people with dementia. International Journal of Lifelong Learning in Art Education, 4(1), 11

- Windle, G., Gregory, S., Howson-Griffiths, T., Newman, A., O’Brien, D., & Goulding, A. (2018). Exploring the theoretical foundations of visual art programmes for people living with dementia. Dementia, 17(6), 702-727.